TTSO Meclis Üyesi Selami Ayyıldız Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı perakende ticaret yasasında değişiklik taslağına ilişkin açıklamalarda bulunarak ‘3 harfliler’ diye tabir ettiğimiz marketlere sınırlama getiriliyor gibi görünen bu yasa, aslında bu marketleri korumak kollamak ve yerlerini sağlamlaştırmak için çıkarılmak istenmektedir’ dedi.
Türkiye’de sayıları 30 bini bulan 3 harfi büyük market zincirlerinin onlarca sektöre darbe vurduğunu, esnaf kavramını bitirdiğini, büyük balığın küçük balığı yuttuğunu yüzlerce esnafın bu marketler yüzünden kapatmak zorunda kaldığını belirten Ayyıldız ‘Bu yasa perakendeci yerel esnaf için değil, esnafı sömüren 3 harfli market zincirleri için çıkarılmak istenmektedir. Çünkü yasayı isteyen onlardır. Yasa onların istediği şekilde çıkarılmak istenmektedir’ dedi.
ŞİMDİDEN BOŞ DÜKKANLARA RUHSAT ALIYORLAR
Ayyıldız 3 harfli diye tabir ettiği Türkiye’de her gün mantar gibi çoğalan ve tekelleşen market zincirlerinin çıkacak olan yeni yasadaki amaçları doğrultusunda henüz açmadıkları çok sayıda markete ruhsat aldıklarını belirterek ‘Bu yasanın çıkmasını isteyen ve şartlarını belirleyen 3 harfli market zincirleridir. Yasada sigara satışı, elektronik eşya satışı, mobilya satışı gibi, metrekare gibi sınırlamalar sadece göz boyama algı yaratma amaçlıdır. Dikkat edilmesi gereken esas husus marketler arası mesafe kuralıdır.
Bu 3 harfli marketler ülkede ‘Evet biz bu yasakları kabul ediyoruz’ diyecekler ama işin arkasında ‘Artık bizim sağımıza solumuza yeni marketler açılmasına izin vermeyin. Yerel veya ulusal yeni market istemiyoruz. Biz 3 market olarak Türkiye’nin 81 ilinde her mahallede sistemimizi oturttuk. Yenileri açıp bizim pastamızı bölmeyin. Biz tüm ülkeye yeteriz. Esnaf kapansın, küçük esnaf yerel market zincirleri olmasın diyorlar. Evet bir gün bu bu perakendeciler yasası çıkacak ama esnaf istediği için değil bu 3 harfliler istediği için ve onların istediği şekilde çıkacaktır.
Bir taraftan bu algıyı yürütürken bir taraftan da yasa çıkmadan önce boş buldukları her yerde daha inşaatı tamamlanmamış yerlere bile işyeri açma ruhsatı aldıklarını duyuyoruz, görüyoruz şahit oluyoruz. Trabzon’da da buna şahit olduk. Karkas binanın altına yapı kullanması olmayan binanın altına ruhsat verildi. Maalesef bilerek veya bilmeyerek yerel yöneticilerimizde bunların değirmenine su taşıyarak yerel esnafın linç edilmesine göz yumuyorlar. Ama yerel esnaf bunlar kadar rahat hareket edemiyor ruhsat alamıyor bürokrasiyi aşamıyor’ şeklinde konuştu
ONLARCA SEKTÖRE DARBE VE ÜRETİCİYE ZULÜM
3 harfli market zincirleri yüzünden sadece yerel market ve bakkal esnafının değil onlarca sektörde yüzlerce esnafın mağdur edildiğini ifade eden TTSO Meclis Üyesi Selami Ayyıldız ‘Mahalle aralarında her köşe başına açılan bu 3 harfli market zincirleri sadece yerel market ve bakkalları değil, züccaciyeden, ev tekstiline, kadın-erkek-çocuk giyimi, ayakkabı ve aksesuarlarından oyuncak, kitap-kırtasiye, tekstilciye, çiçekçiye, oyuncakçıya, nalburcuya ve elektronik ürünler ile beyaz eşya, mobilya dahil farklı alanlarda yüzlerce çeşit ürünü bünyesinde bulundurarak bu sektörlere de büyük zarar vererek kapısına kilit vurmasına sebep olmaktadır.
Yani bu sorun sadece biz marketlerin veya bakkalların sorunu değil. 3 harfli büyük sermayeli marketler esnaf kavramını literatürden kaldırmak yerel esnafı bitirmek adına var güçleriyle şehirlerimize adeta saldırıyorlar. Ve kendi markalarını bilinmeyen duyulmamış markaları piyasaya sürerek yılların oturmuş firmalarına bayilik yapan yüzlerce esnafın ekmeğiyle oynuyorlar. Bu işe tüm esnaf dur demez ise yarın ne satacağımız bir ürün ne satış yapabileceğimiz bir dükkanımız kalacak. Her gün her sehirde onlarca bakkal, market esnaf kapısına kilit vuruyorsa bunun müsebbibi 3 harfli market zincirleridir’ ifadelerini kullandı.
MARKALARDA GRAMAJ OYUNU
Ayyıldız yerel esnafa darbe vuran 3 harfli market zincirlerinin gramaj oyunu ile müşteriyi aldatmaya yönelik üretim yaptıkları yönünde onlarca şikayet aldıklarını da belirterek ‘Müşteri geliyor yerel markete hesap soruyor, aldığım ürün 3 harfli market zincirinin bir tanesinde çok daha ucuz’ diyor. Bizdeki ürün ile yan yana koyuyoruz, görüntü aynı, ambalaj aynı, marka aynı, ama bizdeki 500 gram ise o ucuz dediği marketteki ürün 400 gram çıkıyor. Müşteri aldandığını, kandırıldığını anlıyor, ama bu birçok üründe böyle.
Çünkü bu 30 bin market kendilerine özel gramajlarla ürün ürettiriyorlar. Vatandaş 500 gram aldığını zannederek 400 gramlık ürünü alıyor. Evet ambalajın üzerinde 400 gram olduğu yazıyor ama bazı ürünler var ki onlarda göz alışkanlığı vardır. Müşteri kutusundan onun yarım kilo veya 1 kilo olduğu algısını zihninde oturtmuştur. Hal böyle olunca da yerel market pahalı bu tekelleşen marketler ucuzcu gibi görülüyor ama durum tam tersi. Halka psikolojik oyun yapıyorlar. Aslında ucuz değiller pahalılar fakat gramaj oyunu ile ucuzcu algısı yaratıyorlar. Bunun gibi birçok konuda haksız rekabet ile karşı karşıyayız. Biz yerel esnaf olarak 1 market için alım yaparken bu marketler 30 bin market adına alım yapıyor, kendine özel üretim yaptırıyor. Bu marketlere bel bağlayan çok sayıda üreticinin de battığı yönünde haberler duyuyoruz. Şimdi buradan sormak istiyorum, bu iddialar gerçekler olaylar ortada iken, bu 3 harfli marketler üreticiyi zora sokup tüketiciyi aldatma yoluna gitmiş olup esnafı bitirmeye yönelik hamleler yapmış olmuyor mu?
PASTANIN YÜZDE 60’INI ALIYORLAR
Özet olarak esnafın ortadan kaldırılmak istendiği üreticisinden tüketicisine kadar herkesin mağdur olduğu bu tabloya karşı tüm esnafın üreticilerin ve tüketicilerin dikkatli olması gerçeği görmesi gerekiyor. Bunun yanında yerel esnafı koruyup kollaması gereken ilgili kurumlar, yöneticiler, siyasilerin de bu oyunu görerek esnafına yerel işletmesine sahip çıkması gerekiyor. Buradan milletvekillerimize, bakanlarımıza, yerel yöneticilerimize sesleniyoruz. Tekelleşme yolunda esnafı yok etmek isteyen bu 3 harfli marketlere sağlanan ayrıcalıklar son bulmalıdır. Yerel esnafa sahip çıkılmalıdır. Pazar payının yüzde 60’ını ele geçiren bu 3 harfli market zincirlerine bugün dur denmez ve kendilerinin istediği yasanın bu haliyle çıkmasına müsade edilirse, yarın payları yüzde 100 olacak ve yerel esnaf diye birşey ortada kalmayacaktır.
Piyasa sebze halinde değil, fiyat pazarda değil borsada belirlenecektir. Pasta 84 milyona hizmet verip evine ekmek getiren yüzbinlerce esnafa değil sadece bu 3 harfli market zincirlerine ikram edilecektir. Gün birlik olma günü zaman tek vücut olma zamanıdır.
