İstanbul Ticaret Borsası’nın Güvenilir Ürün Platformu desteği ile düzenlediği ‘Borsa Meydanı’nda Sektörler Konuşuyor’ toplantılarında bu ay gıda perakende sektörü konuşuldu. Organize perakende ve yerel perakende temsilcileri ile Ticaret Bakanlığı yetkililerinin katıldığı toplantı Ticaret Bakan Yardımcısı Sezai Uçarmak Perakende Kanunu’nun 2024 başında yürürlüğe gireceğinin müjdesini verdi.
Webinar ortamında gerçekleştirilen, “Gıda Perakende Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri” başlıklı toplantıya; Ticaret Bakanlığı Bakan Yardımcısı Sezai Uçarmak, TOBB Perakendecilik Meclisi Başkanı Alp Önder Özpamukçu, Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Ömer Düzgün ve İSTİB Gıda Ürünleri Perakende Ticareti Meslek Komitesi Başkanı Neşet Çil konuşmacı olarak katıldı.
Güvenilir Ürün Platformu Başkanı Gazeteci Celal Toprak’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen toplantının açılış konuşmasını yapan İstanbul Ticaret Borsası Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap Türkiye’de gıda perakendeciliğinin sorunlarının çözümünde tüm paydaşları memnun etmenin zorluğuna değinerek, “Gıda ürünlerinin raf ömrü kısa. Bu durum da sektörün sorunlarını artırıyor ve çözümünü zorlaştırıyor. Paydaşların hepsinin talep ve önerilerini ortaya koyacakları böylesi platformlar bu nedenle dikkatle izlenmeli sektörün sesine kulak verilmeli” şeklinde konuştu.
Güncel gelişmelerin iç ticareti hızla etkilediğine dikkat çeken Ticaret Bakan Yardımcısı Sezai Uçarmak “Örneğin, organize perakende büyürken pandemi ve teknolojik gelişmelerin doğurduğu elektronik ticaret dengeleri değiştirdi. Yaşadığımız iktisadi problemlerin önemli kısmının nedeni gıda. Tarım ürünlerinin ticarileştirilmesinde lisanslı depo ve elektronik ürün senedi dışında elimizde enstrüman yok. Bunların çeşitlendirilmesi, gelişmesi bizi güçlendirecektir. En az bunun kadar önemli bir başka konu da tarımsal üretim planlaması. Üretimi planlamamız lazım. Üretimin % 60-70’inin planlı olması, taahhütlü üretilmesi gerekiyor. Gemi, uçak üretip, soğan tartışmak bize yakışmıyor” dedi. Perakende yasasıyla ilgili gelişmeleri de hatırlatan Sezai Uçarmak, sektörün en önemli sorunlarından biri olan ödeme vadeleri ve haksız fiiller meselesinin 2024 yılı başında yürürlüğe girecek kanunla çözüleceğini söyledi.
Programda konuşan TOBB Perakendecilik Meclisi Başkanı ve Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Alp Önder Özpamukçu, organize perakendenin hem yarattığı istihdam ve rekabetçi yapısı hem de kayıt altında olması nedeniyle her açıdan olumlu etkileri olduğuna dikkat çekerek, “Perakende ne kadar organize olursa refaha o kadar katkı sağlayan bir sistem haline gelir. Organize perakende olarak dünyadaki yenilikleri ülkeye getiriyor, tarımdaki teknolojik gelişmelere katkıda bulunuyoruz. Gelişmiş firmalar, organizmalar kuramazsak, küresel internet siteleri ve çok kanallı mağazacılık sistemleriyle rekabet etmemiz mümkün olmaz. Gerekli teknoloji yatırımı yapmazsanız, dünyayla rekabet bile edemezsiniz. Fiyat dengesini rekabetçilikle tutturabiliriz” şeklinde konuştu. Gıdanın üretim ayağında ürünlerin yüzde 90’ının aile işletmeleri tarafından üretildiğini belirten Özpamukçu, kooperatif ve birliklerin desteklenmesinin üretim sorunlarının çözümünde kilit önemde olduğunu söyledi.
Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Ömer Düzgün ise yerel marketlerin önemine dikkat çekerek, indirim marketlerin çoğalmasının sorunlar yarattığını ifade etti. Düzgün, “Türkiye’de müthiş bir mağaza enflasyonu var. Çok kuralsız bir şekilde alt alta, yan yana açılan mağazalar var. Küçük bir bakkal ailesini geçindiriyor, yakınında üç dört mağaza açılıyor ve sadece yerel perakendeyi değil, yerel üretimi de etkiliyor. Mağazalaşmada tekelleşmenin önüne geçmeliyiz. Gıda güvenliğini sağlamanın yolu da buradan geçiyor. Yerli üreticiye destek olmazsak bunu sağlayamayız” dedi. Ömer Düzgün, özel ürünlerin indirim marketlerde çok yoğun olarak kullanılmasının tüketiciyi seçeneksiz duruma düşürdüğünü belirterek, “Bu da haksız rekabet doğuruyor. Tüm paydaşları kucaklayan bir perakende yasası çıksa tüm sorunlar çözülür” dedi.
İSTİB Gıda Ürünleri Perakende Ticareti Meslek Komitesi Başkanı Neşet Çil de yaptığı konuşmada gıda fiyatlarında artışların sorumlusu olarak marketlerin görüldüğüne dikkat çekerek, “Üretici, tedarikçi, nakliyeci unutuluyor, tek sorumlu olarak biz gösteriliyoruz. Bu sorunu aşmamız gerekiyor. İstanbul Ticaret Borsamızın düzenlediği bu tip toplantılar çok önemli. Sık sık toplanmalı, gıdadaki fiyat artışlarının çözümü için çalışmalıyız. Fiyat konusunda perakendecinin, marketçinin yapabileceği hiçbir şey yoktur. Üreten başka, fiyatı belirleyen başkadır. Bunun bizden kaynaklanmadığını herkese anlatamıyoruz. Özellikle sebze meyve, son zamanlarda da patates soğan meselesinde bunu tekrar gördük” dedi. Neşet Çil, sektörü düzenleyen bir yasanın çıkması gerektiğini belirterek, “En azından perakendenin açılış kapanış saatlerini belirleyelim. Çalışanlar rahat etsin. Çırak ve kalfalık eğitimi olmayan bir sektöre doğru gidiyoruz. Sektör bitme noktasına gidiyor. Eskiden işler bozulunca devretme noktasına geliyorduk. Birkaç yıl içerisinde devredecek adam bile bulamayacağız” şeklinde konuştu.
